U bent op de KWS-website voor België. Er bestaat een alternatieve webpagina in uw land voor deze pagina: Wilt u nu veranderen?
Verander nu

Hybride aardappelen: Aardappelzaad in plaats van pootaardappelen

14 december 2017, Leestijd: 4 minuten

KWS zal de veelzijdige aardappel in het veredelingsproces blijven verwerken en langetermijndoelstellingen nastreven: aan het einde van het proces zijn hybride aardappelen, die via zaden worden vermeerderd, een volledig nieuw en innovatief product.

Talloze werknemers werken met hybride aardappelen op het veredelingscentrum in Emmeloord

Talloze werknemers werken met hybride aardappelen op het veredelingscentrum in Emmeloord

KWS is ervan overtuigd dat aardappelen een groot potentieel hebben. Ze behoren tot de belangrijkste basislevensmiddelen wereldwijd en de vraag naar aardappelen stijgt. Hierdoor worden er ook hogere eisen aan deze nachtschadeplant gesteld: de opbrengst van de variëteiten moet stijgen maar ook de kwaliteit van de inhoudstoffen. De variëteiten die momenteel op de markt verkrijgbaar zijn, "gaan al aardig wat jaren mee" en de veredelingsvoortgang is gestagneerd. Hier ziet KWS een kans om met een innovatieve aanpak het potentieel van de aardappel optimaal te benutten om landbouwers en hun klanten aanvullende voordelen te bieden en de aardappel concurrerend te houden. Om deze doelstelling op de lange termijn te realiseren is voor een drieledige aanpak gekozen: van de teelt van concurrerende diploïde aardappelvariëteiten via hybridisering tot de ontwikkeling van zaden.

Een blik op het genoom van de aardappel maakt duidelijk waar de specifieke uitdagingen voor de kwekers liggen: De huidige commerciële aardappelvariëteiten zijn tetraploïd, dat wil zeggen dat ze vier sets chromosomen bezitten. Elke eigenschap is derhalve aanwezig in vier verschillende vormen (allelen). Worden tetraploïde planten gekruist, dan splitst zich de fenotypische expressie van de nakomelingen sterker dan bij diploïde planten. Deze diversiteit vertaalt zich in een grotere inspanning voor de selectie en het kan 20 jaar duren tot een nieuwe variëteit op de markt wordt gebracht. Het eerste doel op weg naar de hybride aardappel is dan ook de ontwikkeling van concurrerende diploïde populaties. Veel eigenschappen kunnen dan bij de veredeling beter worden aangepast. Dit geldt voor opbrengstpotentieel en ziekteresistenties maar ook kwaliteits- en verwerkingseigenschappen zoals vorm, zetmeelgehalte en opslaggeschiktheid. "Om genetisch homogene en sterke ouderlijnen voor hybrideveredeling te ontwikkelen, geldt echter ook dat de zelf-incompatibiliteit van diploïde aardappelen en een sterke onderdrukking van inteelt moeten worden overwonnen", zegt Andreas Loock, hoofd van de afdeling Veredeling suikerbieten en aardappelen bij KWS. Hier kunnen de kwekers van de ruime ervaring van KWS profiteren, die het bedrijf in de loop van tientallen jaren bij de veredeling van hybriden in planten zoals suikerbiet en maïs heeft opgebouwd.

De bloemen van de aardappelplant – onderwerp van onderzoek

De bloemen van de aardappelplant – onderwerp van onderzoek

Aan het einde van deze visionaire productontwikkeling komen uiteindelijk de zaden voor hybride aardappelen. Het aardappelzaad zou een zinvolle vervanging voor de traditionele pootaardappel op de markt zijn en met zijn eigenschappen hele nieuwe opties creëren. De ontwikkeling van zaden voor hybride aardappelen zou in technologisch opzicht een innovatiesprong betekenen, die ook voor de landbouwers een verandering inhoudt: ze zouden van hun verbouwingsmethoden met pootaardappelen over moeten schakelen op zaden. Pootaardappelen hebben het voordeel dat ze goed bestand zijn tegen kou in het voorjaar en kunnen zich dankzij het opgeslagen zetmeel sneller dan aardappelen uit zaad ontwikkelen. Daartegenover staan echter duidelijke voordelen van de zogenoemde "True Potato Seeds": De koeling tijdens opslag en met name het tijdrovende transport van pootaardappelen is niet langer nodig als de zaden in handzame kartonnen dozen kan worden verpakt. De langdurige opslag en de wereldwijde levering van honderdduizend ton pootaardappelen ieder jaar zijn logistiek gezien uiterst complex en de knollen worden al snel slachtoffer van plagen.

Hoewel de uitvoering van de nieuwe aanpak zeker nog geen feit is en eerst een aantal problemen nog opgelost dienen te worden, zet KWS in op de beschreven stapsgewijze methode en doorlopend onderzoek en ontwikkeling. "Wij werken al sinds 2011 hieraan en hebben ondertussen de eerste successen geboekt. Dankzij het vier jaar geleden in bedrijf genomen veredelingscentrum in Emmeloord (Nederland) hebben wij niet alleen de technologische hulpmiddelen maar ook ruimtelijk de ideale voorwaarden geschapen om ons langdurig op zaden voor hybride aardappelen te richten. Het is onze visie dat we op een dag in staat zullen zijn om op één hectare minder dan 100 gram aardappelzaad te zaaien in plaats van 2,5 ton pootaardappelen te planten”, legt Peter Hofmann, lid van de Directie van KWS, uit.

Veredelingscentrum in Emmeloord – hier wordt de hybride aardappel sinds 2013 gekweekt

Veredelingscentrum in Emmeloord – hier wordt de hybride aardappel sinds 2013 gekweekt

Trefwoord: Veredeling van hybriden

Bij deze veredelingsmethode, die aan het begin van de 20e eeuw in de Verenigde Staten is ontwikkeld, wordt gebruikt gemaakt van het heterosiseffect. Hierbij leidt de combinatie van genetisch verschillende, homozygote lijnen - de inteeltlijnen - tot een verhoogde efficiënte van de heterozygote nakomelingen, de zogenoemde hybriden. De superioriteit van de hybriden ten opzichte van de conventionele lijnen gaat in de volgende generatie echter weer grotendeels verloren als gevolg van genetische opsplitsing.

Het ontwikkelen van hybride variëteiten met een uitstekend prestatieniveau veronderstelt zeer hoge kosten: voor de productie van de inteeltlijnen zijn twee verschillende lijnveredelingsprogramma's noodzakelijk. Bij KWS worden middels hybrideveredeling bijvoorbeeld maïs-, suikerbieten-, koolzaad-, rogge- en zonnebloemvariëteiten geteeld.

Terug naar de beginpagina World of Farming
Contact