-
Şeker Pancarında Silolama
Şeker pancarlarının düzgün bir şekilde silolanması ve silo ve şeker kayıplarını en aza indirmek için yapılması gerekenlere ilişkin bilgilere yer verilmiştir.
Şeker kayıplarının %70-80'ninden silolama sırasında devam eden solunum sorumludur. Çürüme bu kayıpların %10'nunu oluşturur ve geriye kalan %10-20'de yetersiz havalanma, donma ve çözülme döngüsü, kök kuruması gibi olaylarının oluşturduğu düşük oksijen nedeniyle oluşan fermantasyonun sebep olduğu şeker yaıplarıdır. Çürüme hasat sırasında yaralanan köklerde çok daha fazla meydana gelmektedir. Geleneksel olarak pancarın taç (baş) kısmı hasatta kesilir, ancak bu işlemin doğru yapılmaması melasa giden şeker oranını artırır.
Kötü havalandırma genellikle çamurlar, otlar ve yapraklardan kaynaklıdır. Bunlar kültürel ve mekanik anlamda başedilmesi mümkün olan silo düşmanlarıdır. Havalanma için en büyük tehtid çamurdur. Hasat sırasında temizlenemeyen fazla miktarda çamur silindir ayraçlardan geçerken tamamen temizlenemez ve silolarda büyük problemlere yol açar.
Şeker kayıplarını düşük tutun
Şeker pancarının depolanması, şeker kaybına ve fabrikada pancarın işleme kalitesini ciddi şekilde etkileyebilecek olan, invert şeker gibi istenmeyen bileşenlerin birikmesine neden olur.
Depolama sırasındaki dönüşüm süreçlerinin başlıca sebepleri şunlardır:
- Terleme
- Yaralanmış pancar
- Patojen saldırısı
Ayrıca, şeker pancarındaki depolama kayıplarının ne derece olacağını etkileyen, depolama, hasat ve büyüme koşulları gibi başka faktörler de vardır.
Bu kısımda, şeker pancarındaki depolama kayıplarının miktarını etkileyen depolama, hasat ve yetiştirme koşulları ve bu kayıpları önlemek için neler yapabileceğiniz konusunda daha fazla bilgi edinebilirsiniz:
Yetiştirme
- Tepe yüksekliğinin yeknesak olduğu homojen pancar bitkileri, hasat sırasında toprağın üstündeki kısımların kesilmesi işlemini kolaylaştırmaktadır.
- Yetiştirme sırasında stres koşullarına maruz kalmamış sağlıklı pancarlar: Rhizoctonia saldırısına uğradıklarında yalnızca kısmen depolanabilirler.
- Sahaya adapte edilmiş çeşit seçimi
Depolama
- Sağlıklı pancarların depolanması
- Düşük stoklama (toprak, yabancı otlar) tarlada optimum havalandırma sağlar.
- Her durumda, depolama sıcaklıklarını gözlemleyin:
- Şeker içeriği üzerinde yüksek etki
- Tarladaki en düşük (donma noktasının üzerinde) muhtemel sıcaklık
- Yüksek sıcaklıklar, pancarda daha çok terleme olmasına ve dolayısıyla şeker kayıplarının daha yüksek olmasına neden olur.
- Tarlada don olması, pancarların donmasına neden olur.
Hasat
- İyi hasat koşulları (kuru, don olmayan)
- Pancarlarda don hasarı oluşmadan hasat
- Toprağın üstündeki kısımların kesilmesi işleminin ideal şekilde yapılması
- Çok alçaktan ya da eğik şekilde kesilen pancarlar, yara iyileşmesi için daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar; büyük bir kesit alanı patojenler için bir giriş noktası işlevi görür.
- Az hasarlı olan ve birkaç kırık uca sahip pancarları temizleyin
- İdeal tarla düzenlemesi
- Mümkünse hasattan önceki dönem için programlanmalıdır.
- Erişim kolaylığı
- Düz ve sert toprak
- İyi drenaj
- A-formu
- Tarlanın geniş tarafını ana rüzgâr yönüne hizalamayın.
- Yağmura ve dona karşı korumak için yünle (yapağı) ve rüzgardan koruma malzemesi ile kaplayın.
Depolama esnasındaki uygulama süreçleri
Uygun depolama ömrü ve sıcaklıkları, depolama kayıplarını azaltır.
Pancarlarınızın ideal şekilde depolanmasını ne derece sağlayabilirsiniz?
| Yetiştirme | Hasat | Depolama | |
| Neredeyse hiç etkiniz olmaz |
|
– |
|
| Etkileyebilirsiniz |
|
|
|
| Çok etkileyebilirsiniz |
|
|
|
Ekim öncesinde nelere dikkat etmelisiniz?
Sahaya özgü bir çeşit seçmek, mümkün olan en uzun raf ömrüne sahip pancarları yetiştirmenize yardımcı olabilir.
KWS, uzun yıllardır pancar raf ömrüne ilişkin ulusal ve uluslararası araştırma projelerinde yer almakta ve KWS ürünü çeşitlerin raf ömrünü sürekli olarak iyileştirmek için kendi testlerini gerçekleştirmektedir.
Şeker pancarının don oluşmayacak koşullar altında uzun süre depolanmasında, aynı yetiştirme ve depolama koşullarında farklı çeşitlerde meydana gelen depolama kayıplarına kıyasla farklılıklar olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte, depolama süresi, sıcaklık ve pancar gövdesinin hasat sırasında hasar görmesi gibi şeker pancarında depo kayıplarını etkileyen diğer faktörlerle karşılaştırıldığında, bu tür etki nispeten düşüktür.
Depolama ile ilgili çok çeşitli deneyler vardır ve bunların maliyetleri oldukça yüksektir. Sonuç olarak, şeker pancarının raf ömrü, pazarlama onayının bir parçası olarak test edilmemiştir. Araştırma ve ıslah çalışmaları kapsamında, pancar depolamasıyla ilgili sonuçlara pancarlar depolanmadan önce varılmasını sağlayan dolaylı özellikleri belirleme çalışmaları devam etmektedir. Bu, ıslah işleminde uygun adayların etkin ve hedefe odaklı bir şekilde seçilmesi ve ayrıca resmi çeşitlilik testleri için kesinlikle gereklidir.
Göttingen'deki Şeker Pancarı Araştırma Enstitüsü'nde son zamanlarda yapılan bir deneyde, yüksek öze sahip genotiplerde depolama sırasında daha az kirlenme ve küflenme meydana geldiği görülmüştür. Bitkinin özü, çözünmeyen hücre duvarı bileşenleri anlamındadır. Dolayısıyla, bakteri ve mantar saldırılarına direncin artmış olmasının sebebi, hücre duvarının artan kararlılığından kaynaklı, spesifik olmayan direnç olabilir. Bitki özünün depolama sırasındaki çeşit performansını belirlemede güvenilir bir kriter olup olmadığını değerlendirebilmek için başka testler de yapılması gerekir. Yüksek öze sahip çeşitlerin aynı zamanda yüksek şeker içeriğine ve bu nedenle daha yüksek kesin depolama süresine de sahip olduğu varsayımına yer verilen yayınlanmış çalışma yoktur.
Konuya ıslah tarafından bakıldığında, şeker pancarı özünün, çeşitlerin raf ömründeki farklılıkları açıklayabilecek uzun vadeli ve güvenilir sonuçlar sunup sunmadığını tespit edebilmek için daha ileri testler yapılması gerekmektedir. Ayrıca, ayarlanmış şeker verimi ve raf ömrü arasındaki ilişki de incelenmelidir. Ancak bu şekilde çeşit tanımları/ tavsiyeleri doğru ve hedefe özgü bir şekilde ortaya koyulabilir.
