Mısırda tarımsal gübreleme - ideal bir gelişim için en uygun destek
Bitkiler, büyüyebilmek için ışık, su ve ısının yanı sıra yeterli besin maddesi teminine de ihtiyaç duyarlar. Verimle ve lokasyonla uyumlu gübreleme yaparak, istenen düzeyde besin maddesi sağlayabilir ve mısırları başarılı bir şekilde yetiştirmenin temellerini atabilirsiniz.
Mısır, tarım gübrelerinden büyük ölçüde faydalanmaktadır çünkü bu yolla salınan besin maddeleri mısırın ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamaktadır. Organik gübreleme, genellikle ilkbaharda, ekim öncesinde yapılır. Burada, kayıpları azaltan/toprağı koruyan bir teknik kullanılması önemlidir.
Gübre ekimden önce uygulanırsa, düzlenmeli ve sürülmemelidir. Uygulama ekimden sonra yapılırsa, sıralar arasındaki toprağa yakın şekilde yapılmalıdır.
Menşe ülkelerine bağlı olarak, tarım gübrelerinin besin maddesi içerikleri oldukça farklılık göstermektedir. Bu nedenle, içeriklerinin analiz edilmesi gerekmektedir.
KWS olarak, yetiştirme sürecini başarıyla tamamlayabilmeniz adına, size gübrelemenin çeşitli yönleri hakkında bilgiler vermek istemekteyiz.
Biyogaz tesisindeki fermantasyon kalıntısı, yüksek besin maddesi içeriğinden dolayı tarımda popüler bir gübredir. Katı ya da sıvı olabilir ve biyogaz çamuru olarak da adlandırılır.
KWS olarak, fermentasyonun kuru madde ve besin maddesi içeriği üzerinde ne gibi etkileri olduğunu sizin için özetledik. Bu etkiler her zaman, substratların mayalayıcı içinde bekletildiği süreye, mayalayıcıdaki sıcaklığa, mayalayıcının hacimsel yüküne ve fiziksel ve kimyasal koşullara bağlıdır.
Fermentasyonun genel etkileri:
- Yabancı ot tohumlarının çimlenebilirliğinde azalma
- Fermentasyon mikropları öldürür.
- Epidomiyolojik olarak ilişkili bakteriler azalır.
Fermentasyonun kuru madde üzerindeki etkileri:
- Substratlarda %30-80 oranında kuru madde bozulması
- Sindirim ürününün akışkanlığının çamura kıyasla artması
- Daha iyi süzülme davranışı, toprağa daha hızlı nüfuz etme
- Organik asitler uzaklaştırılır; böylelikle kostik etki ve koku azalır.
- pH değerinde artış
Fermentasyonun azot üzerindeki etkileri:
- Fosforun bir kısmı inorganik bileşiklere dönüşür (azotta olduğu gibi).
- Bitkilerin kullanabileceği K2O ve MgO artar.
Fermentasyonun azot üzerindeki etkileri:
- pH değerinin artması sebebiyle amonyum amonyağa dönüşür > buharlaşma nedeniyle N kaybı riski
- Organik olarak bağlı azot, amonyum-N'ye dönüşür > bitkinin kullanabilirliği artar
Hangi gübrede kaç farklı besin maddesi var?
Yeterli besin maddesi içeriğine sahip doğru gübreyi seçmek, bitkinin alacağı besin maddesi miktarının ideal düzeyde olmasını sağlamak açısından önemlidir. KWS, çeşitli tarım gübrelerinin besin maddesi içeriklerini sizin için derledi.
Hayvan gübresindeki ve kanatlı dışkılarındaki besin maddesi içerikleri (kg/dt) (depolama kayıpları düşüldükten sonra)
Gübre adı | Gübre tipi | Birim | N (kg/E) | NH4-N (kg/E) | P205 (kg/E) | K2O (kg/E) | MgO (kg/E) | CaO (kg/E) | KM (kuru madde) |
Hayvan gübresi | Buzağı gübresi | dt | 0,4 | - | 0,3 | 0,9 | 0,1 | 0,0 | %20 |
Hayvan gübresi | Düve gübresi | dt | 0,5 | - | 0,3 | 1,0 | 0,1 | 0,0 | %20 |
Hayvan gübresi | Süt ineği gübresi | dt | 0,6 | - | 0,4 | 0,9 | 0,1 | 0,0 | %20 |
Hayvan gübresi | At gübresi | dt | 0,4 | - | 0,3 | 1,1 | 0,1 | 0,0 | %30 |
Kanatlı hayvan gübresi | Tavuk ve piliç yetiştiricileri | dt | 2,0 | - | 2,6 | 2,3 | 1,0 | 11,0 | %65 |
Kanatlı hayvan gübresi | Tavuk | dt | 2,4 | - | 2,1 | 3,0 | 0,6 | 0,0 | %50 |
Kanatlı hayvan gübresi | Hindi gübresi | dt | 2,2 | - | 2,3 | 2,3 | 0,5 | 0,0 | %50 |
Kanatlı hayvan gübresi | Hindi gübresi P-indirgenmiş. | dt | 2,1 | - | 1,8 | 2,3 | 0,5 | 0,0 | %50 |
Kuru gübre | Yumurta tavukları | dt | 2,5 | - | 2,0 | 1,5 | 0,4 | 4,0 | %50 |
Çamurdaki besin maddesi içerikleri (kg/m³) (depolama kayıpları düşüldükten sonra)
Gübre adı | Gübre tipi | Birim | N (kg/E) | NH4-N (kg/E) | P205 (kg/E) | K2O (kg/E) | MgO (kg/E) | CaO (kg/E) | KM (kuru madde) |
Büyükbaş çamuru | Buzağı çamuru | m³ | 4,3 | 2,4 | 2,0 | 5,1 | 0,7 | 0,0 | %4 |
Büyükbaş çamuru | Düve çamuru | m³ | 4,7 | 2,6 | 1,8 | 7,5 | 0,8 | 0,0 | %10 |
Büyükbaş çamuru | Süt ineği çamuru | m³ | 5,2 | 2,9 | 2,0 | 7,7 | 0,7 | 0,0 | %10 |
Büyükbaş çamuru | Besi boğası çamuru | m³ | 4,8 | 2,6 | 2,2 | 5,4 | 1,0 | 0,0 | %10 |
domuz çamuru | Domuz çamuru (2 aşamalı) | m³ | 4,3 | 3,0 | 3,0 | 2,8 | 1,3 | 0,0 | %5 |
domuz çamuru | Yavru domuz çamuru | m³ | 4,0 | 2,8 | 2,5 | 3,6 | 0,7 | 0,0 | %4 |
domuz çamuru | Besi domuzu çamuru Ø 2 aşamalı | m³ | 5,6 | 3,9 | 3,4 | 3,9 | 1,4 | 0,0 | %6 |
domuz çamuru | Besi domuzu çamuru Tr 2 aşaması | m³ | 7,0 | 4,9 | 4,2 | 5,0 | 1,8 | 0,0 | %7 |
Domuz çamuru | Besi domuzu çamuru Fl 2 aşaması | m³ | 4,7 | 3,3 | 2,8 | 3,3 | 1,2 | 0,0 | %5 |
Kaynak: Ziraat Odası
Azot, bitki gelişimi, bitki sağlığı ve dolayısıyla verim için esas öneme sahiptir. Bu bağlamda, doğru dozları uygulamak sadece çevresel açıdan değil, aynı zamanda bitki sağlığı açısından da önemlidir. İhtiyaca dayalı bir yaklaşım benimsenmelidir.
Genel olarak, yaklaşık 140 - 200 kg N / ha (beklenen verime bağlı olarak) civarında bir azot miktarı önerilir.
Mısırın erken gelişme evresinde, azotun, yağmurla birlikte daha derin toprak katmanlarına nitrat olarak yerleşmesi riski çok yüksektir. Amonyum şeklindeki azot, toprakta bağlı değildir ve dolayısıyla sızıntı riskine tabi değildir. Ayrıca, mısır amonyumu çok erken aşamada absorbe edebilmektedir. Bitkilere temin edilecek azot miktarının ekonomik, ekolojik ve yapısal olarak optimize edilebilmesi için, yetiştirme sırasında hem Nmin içeriği hem de azot replasmanı göz önünde bulundurulmalıdır. Uygulanacak azotlu gübre miktarının belirlenmesinde, istenen verim hacminin yanı sıra, farklı azot kaynakları ve azot kayıplarının sebepleri dikkate alınmalıdır.
Azotlu gübrelerin kullanımı, Gübre Yönetmeliği ile düzenlenmektedir.
Azot temini şu yollarla olmaktadır:
- Toprak stoklarından mineralizasyon
- Organik gübrelerden azot salımı
- Baklagillerin azotu düzenleyici etkisi sonucu azot salımı
- Ön bitkilerin etkisi
Azot kayıpları:
- Tarım gübresi uygulaması sonucu oluşan gaz kayıpları
- Sızıntı kayıpları
- Denitrifikasyon kayıpları
Önemli azotlu gübrelerin bileşimi
(İmalatçının şart koştuğu % ağırlık [= kg/dt] veya % hacim [= kg/100 litre] cinsinden ağırlık özellikleri)
Gübreler |
Azot içeriği* % ağırlık (kg/dt) |
Kireç değeri (100 kg N başına kg CaO) |
Diğer besin maddeleri (% ağırlık) Yorumlar |
||||
N |
|
% hacim N (kg/100 l) |
|||||
NO3 |
NH4 |
Amid |
|||||
Kalsiyum amonyum nitrat (KAS) |
27 |
13,5 |
13,5 |
- |
- |
-55 |
%4 MgO’ya kadar |
KAS + S (ör. YaraBela Sülfan) |
24 |
12 |
12 |
- |
- |
-87 |
%6 S |
KAS + Mg + S (YaraBela Optimag 24) |
24 |
12 |
12 |
- |
- |
-92 |
%8 MgO, 6 S |
Amonyum sülfat (ASS) |
26 |
7 |
19 |
- |
- |
-196 |
%13 S |
Stabilize ASS (Entec 26) |
26 |
7,5 |
18,5 |
- |
- |
-196 |
%13 S |
Amonyum sülfat (Amonyum sülfat, SSA) |
21 |
- |
21 |
- |
- |
-299 |
%24 S |
Üre |
46 |
- |
- |
46 |
- |
-100 |
- |
Stabilize üre (Alzon 46) |
46 |
- |
- |
46 |
- |
-100 |
- |
Üre + sülfür (YaraUreas) |
38 |
- |
6,6 |
31,4 |
- |
-134 |
%7,5 S |
Üre amonyum sülfat (Piamon 33 S) |
33 |
- |
10,4 |
22,6 |
- |
-180 |
%12 S |
Kalsiyum siyanamid, kabarcıklı (Perlka) |
19,8 |
1,5 |
- |
- |
- |
+152 |
%18,3 Siyanamid-N |
Amonyum nitrat çözeltisi (AHL) |
28 |
7 |
7 |
14 |
36 |
-100 |
1,28 kg/l |
Amonyum nitrat çözeltisi (AHL) |
30 |
7 |
8 |
15 |
40 |
-100 |
1,32 kg/l |
Stabilize AHL (sıvı Alzon) |
28 |
7 |
7 |
14 |
36 |
-100 |
1,28 kg/l |
AHL + sülfür (Piasan-S 25/6) |
25 |
5 |
9 |
11 |
33 |
-142 |
%6 S; 1,31 kg/l |
AHL + stabilize sülfür (sıvı Alzon S 25/6) |
25 |
5 |
9 |
11 |
33 |
-142 |
%6 S; 1,31 kg/l |
Amonyum sülfat çözeltisi (ASL) |
8 |
- |
8 |
- |
10 |
-299 |
%9 S; 1,25 kg/l |
AS gübre çözeltisi (Lenasol) |
15 |
3,5 |
8,6 |
2,9 |
19 |
-170 |
%6 S; 1,25 kg/l |
Amonyum sülfat çözeltisi (Domamon L26) |
20 |
- |
6 |
14 |
25 |
-153 |
%6 S; 1,25 kg/l |
Amonyum sülfat (ATS) |
12 |
- |
12 |
- |
16 |
-480 |
%26 S; 1,32 kg/l |
Kaynak: LWK NRW
Fosfat için, ortalama P seviyesi 40 - 80 kg/ha düzeyinde olan topraklarda gübreleme205 yapılması tavsiye edilir.
Mısır gelişiminin ilk evrelerinde, özellikle soğuk hava koşullarında, bitkinin fosfat edinimi zayıftır. Gelişimin bu aşamasında, mısır bitkisinin kök sistemi henüz tam gelişmemiştir ve özellikle soğuk, pasif topraklarda ya da soğuk havalarda fosfat edinim kabiliyeti düşüktür. Kural olarak, fosfat eksikliğinin geçici bir eksiklik olduğu kabul edilir.
Bu aşamada yeterli fosfat temin etmenin en iyi yolu, azot içeren bir katkı maddesi ekleyerek kök altı gübreleme yapmaktır. Uygulamada en çok NP içerikli gübreler (ör. DAP, MAP) kullanılmaktadır. P temininin yüksek düzeyde (D, E seviyeleri) olduğu yerlerde, fosfat içeriğini herhangi bir olumsuz etki yaratmadan azaltmak mümkündür. Böyle yerlerde, azot içeriği artırılmış NP içerikli (ör. 20 + 20, 25 + 15 oranında N/P içeren) gübrelerin kullanımı uygundur. Yalnızca teminin çok yüksek olduğu aşamalarda, kök altı gübrelemeden tamamen vazgeçilebilir. Teminin yüksek olduğu yerlerde, genç bitkilere temin edilen miktarın yeterli olması, dozu, 30 kg fosfat + buna karşılık gelen azot şeklinde ayarlamakla mümkün olur.
Potasyum için, gübreleme miktarının 200 - 240 kg/ha K2O düzeyinde olması tavsiye edilir.
Potasyum, bitki metabolizması kapsamındaki pek çok enzimin aktivasyonunda rol alır ve bileşenlerin ve karbonhidratların oluşumunu etkiler. Ayrıca potasyum, hücrelerin ozmotik basıncının korunmasından ve böylece su dengesinin düzenlenmesinden sorumludur. Potasyum eksikliği su emilimini engeller ve verimsiz su tüketimini arttırır. Potasyum eksikliği ile birlikte azot fazlasının söz konusu olduğu durumlarda, zararlılara ve hastalıklara karşı direnç daha da azalır. İdeal miktarda potasyum temin edilen bitkiler, kuraklık dönemlerinde çok daha kolay bir şekilde hayatta kalırlar.
Yeterli miktarda potasyum temini, dik durabilirliği ve sap çürümesine karşı direnci artırır ve koçanın tam olarak oluşması açısından önemlidir. Karbonhidrat açısından zengin tüm diğer bitkiler gibi mısırın da potasyum ihtiyacı çok yüksektir. Tepe püskülü için, hektar başına ortalama 240 kg K20 absorbe edilir. Gübre ihtiyacının belirlenmesinde, mevcut toprak etüdünün sonuçları da dikkate alınmalıdır. Potasyum temininin normal seviyelerde olduğu yerler için, gübrelemeye ilişkin tavsiye: Tane mısıra ve silajlık mısıra ilkbaharda Korn-Kali uygulanması. Ortalama verim düzeyi 5 - 6 dt/ha iken, yüksek verim düzeyi 6 - 7 dt/ha iken (Kaynak: K + S Kali GmbH).
Magnezyum için, 40 - 70 kg/ha MgO şeklinde gübreleme yapılması tavsiye edilmektedir.
Magnezyumun çoğu (üçte ikisi), sıralar kapatılırken ve çiçeklenme sırasında absorbe edilir. Topraktaki teminin yetersiz olduğu durumlarda, NP içerikli gübrelerin yanı sıra 2 - 5 dt/ha kieserite veya 1 - 2 dt/ha kieserite (kök altına) uygulanması tavsiye edilir (kaynak: K + S Kali GmbH).
Topraktaki teminin normal olduğu durumlarda, mısırın magnezyum ihtiyacını karşılamanın en kolay yolu magnezyum içeren mineral gübre (ör. Korn-Kali) ve kireç kullanmaktır. Yanmış veya süzme kireç, yaklaşık %5 - 15 düzeyinde MgO içerir. Magnezyum, yalnızca sıvı çamurla gübreleme yaparak temin edilemez çünkü çamurdaki potasyum-magnezyum oranı 4 civarındadır, ki bu oldukça yüksek bir orandır: 1.
Besin maddesi ihtiyacına bağlı olarak, 30 - 40 kg/ha düzeyinde S ile gübreleme yapmak idealdir.
Havayla taşınan sülfürde azalma (<10 kg / ha) olduğu için, son yıllarda, verimin ve kalitenin sağlanması açısından önemli bir uygulama olan sülfür gübrelemesinde artış olmuştur. Topraktaki sülfürün çoğu (%90’a varan bir oranda) organik halde bulunur ve ancak mineralizasyon sonrasında kullanılabilir hale gelir. Sülfürün besin maddesine dönüşümü, azotununkiyle benzerlikler göstermektedir. Hafif topraklarda sızıntı olabilir. Sülfür içerikli gübre uygulaması mahsulün ihtiyaçlarına göre ayarlanmalı ve azotlu gübre uygulaması ile birlikte yapılmalıdır. Sülfür, azotun kullanılabilirliğini de artırmaktadır.
Hayvancılık yapılan çiftliklerde sülfür eksikliği pek görülmez çünkü bu tip çiftliklerde sülfür, örneğin çamur yoluyla toprağa 0,3 - 0,5 kg/m oranında girmektedir.3
İyi düzeyde bir kireç temini, toprak yapısını iyileştirir, toprağın ömrünü artırır ve verim güvenilirliği sağlar. Toprağın sıkışma veya tortulaşma riski azalır ve bu, bitki büyümesi üzerinde olumlu etki yaratır. Hangi gübrenin tavsiye edileceği her zaman, toprak tipine ve toprağın pH değerine bağlıdır.
1,5 - 2 t/ha düzeyinde CaO ile önden kireç uygulamanın olumlu etkileri:
- Toprak yapısının iyileştirilmesi ve ısınma
- Siltlenmenin ve asitleşmenin önlenmesi
Toprak tipine bağlı olarak, belirli pH değerleri hedeflenmelidir.
Çok yüksek pH değerlerinin sonuçları:
pH değeri seviyeleri arttıkça mikro besin maddelerinin kullanılabilirliği azalır.
Çok düşük pH değerlerinin sonuçları:
- Besin maddelerinin tespiti
- Toksik elementlerin salımı
- Biyolojik faaliyetlerde azalma
- Yapısal hasar oluşması
Toprağın asitlenmesinin sebepleri:
- Bitki köklerinin ve toprak organizmalarının atıkları
- Bitkiler aracılığıyla geri çekilme
- Sızıntı (yılda 100-400 kg CaO/ha)
- Asitli gübre (ör. amonyum sülfat nitrat, üre) kullanımı
pH değeri besin maddelerinin kullanılabilirliğini de etkiler:
Özellikle yüksek verimli ve kurak alanlarda iz elementlerin varlığı tartışılabilir.
Gübreleme, toprağın ya da yaprakların gübrelenmesi şeklinde yapılabilir. Sınırlayıcı faktör toprak gübrelemesinde serpme tekniği; yaprak gübrelemesinde ise mısırın hangi gelişim aşamasında olduğudur. Ayrıca, aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi, mikro elementlerin yeterliğini etkileyen pek çok lokasyon ve hava faktörü vardır.
Lokasyon özellikleri | Bakır | Manganez | Çinko | Bor | Molibden |
pH değeri 7,0’ın üzerinde | - - - | - - - | - - - | - - - | ++ |
pH değeri 5,5’in altında | + | + | + | + | - - - |
Toprağın suyu emmesi | + | + | + | - | |
Kuraklık | - - - | - - - | - - | - - - | |
Yüksek humus içeriği | - - | - - | ++ | ++ | - - |
Toprak sıkışıklığı (oksijen yetersizliği) | ++ | ||||
Yüksek P205-içerik | - |
Kaynak: Aşağı NWR Ziraat Odası