Besleme Rehberi
İnek yiyecekleri nasıl sindirir? Süt sığırlarının beslenmesinin temel faktörlerine genel bir bakış için beslenme kılavuzumuza bakın.
Alan seçilmedi
İnek üzerinde belirtilen yedi alandan birine tıklayarak, farklı besleme parametreleri ve sindirim süreçleri hakkında ayrıntılı bilgi alacaksınız.
Parametreler | Ot silajı 1. biçim | Mısır Silajı |
Kuru Madde (KM)% | 30-40 | 30-37 |
KM'de ham kül% | <10 | <4 |
KM'de% ham protein (XP) | <17 | <9 |
% Ham selüloz KM'de | 22-25 | 17-20 |
% NDF | 40-48 | 35-40 |
% ADF | 24-28 | 21-25 |
Gaz oluşumu ml / 200mg KM'de | > 50 | - |
Yapısal değer (SW) | 2,6-2,9 | 1,5-1,7 |
% Nişasta | - | > 30 |
% Şeker | 3-8 | - |
ME MJ / kg KM | > 10.6 | >11 |
NELMJ / kg KM | > 6.4 | > 6.6 |
Yem bileşenlerinin lezzetliliği:
Sadece en kaliteli yem kullanılmalıdır.
Kaba ve yoğun (kesif) yemler hem enerji, hem de hijyenik açıdan kusursuz olmalıdır.
İneklerin belirgin bir koku ve tat alma duyusu vardır ve yem kalitesi açısından çok seçici ve duyarlıdırlar.
Hayvana verilen silajlarda KM oranı %35-45 aralığında olmalıdır. Böylece hayvanın en yüksek miktarda günlük KM alması sağlanır.
Kuru rasyonlar (>% 45 KM) | Islak rasyonlar (<% 35 KM) |
Ayrışma eğilimi ortaya çıkar.
|
Çok nem içeren yemlerdir
|
Rasyonun fiziksel yapısı
- Silajda parçacık büyüklüğü uygun olmalıdır → böylece rumen içinde iyi bir denge oluşur
- Rumende fizyolojik işlev için dengeli bir rasyon olmalıdır
Basit bir test ile yemin kontrolü yapılabilir
- Elde sıkıldığında silajdan hafif bir gıcırdama sesi gelmelidir.
- Sıkıştırılan kısım bırakılınca tekrar eski şekline dönmelidir.
- Silaj içinde doğranmamış veya çok uzun parçacıklar olmamalıdır. Parçacık uzunluğunun 4 cm’yi geçmesi istenmez. Genel olarak yemi oluşturan parçacıklar, hayvanın ağız genişliğinin yarısından daha büyük
Süt ineklerinin yemin yapısına, besin içeriğine ve aynı zamanda enerji düzeyine duyarlılıkları fazladır. Canlı ağırlığa, laktasyon dönemine ve süt verimine bağlı olarak, rasyon mümkün olan en iyi şekilde düzenlenmelidir
Enerji gereksinimleri:
Enerji ihtiyacı Megajoule (MJ) biriminden net enerji laktasyon şeklinde (NEL) verilmiştir.
Enerji gereksinimi yaşama payı ve verim payı gereksinimi olarak ikiye ayrılır.
Yaşama payı ihtiyacı | Verim payı ihtiyacı |
Yaşama payı gereksinimi, bir hayvanın canlı ağırlığına bağlıdır Bu gereksinim, hayvanın yaşamsal fonksiyonlarını sürdürmek için yetişkin, emzirmeyen ve hamile olmayan bir ineğin ihtiyaç duyduğu. besin gereksinimidir |
Verim gereksinimi, süt verimi için gerekli besin maddesi ve enerji ihtiyacı ile gebelik sırasında fötus ve yavrunun giderek artan ihtiyaçlarını içine alır. |
Farklı canlı ağırlıktaki süt ineklerinin yaşama payı gereksinimi
Aşağıdaki tablo, farklı biyokütlelerin süt inekleri için bakım gereksinimini göstermektedir.
Canlı ağırlık (kg) | Yaşama payı gereksinimi (MJ NEL / gün) |
500 | 31.0 |
550 | 33.3 |
600 | 35.5 |
650 | 37.7 |
700 | 39.9 |
750 | 42.0 |
800 | 44.1 |
Kaynak: Beslenme Fizyolojisi Derneği, 2001
Yağ içeriğine bağlı olarak kg süt başına enerji gereksinimi
Süt üretimi için enerji ihtiyacı, sütün yağ içeriğine bağlı olarak değişir. ?Kg süt verimi başına MJ NEL ihtiyacı ?aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.?
Sütün yağ içeriği, % | NEL için gereksinim (MJ / kg süt) |
3.0 | 2.9 |
3.5 | 3.1 |
4.0 | 3.3 |
4.5 | 3.5 |
5.0 | 3.6 |
Kaynak: Beslenme Fizyolojisi Derneği, 2001
Protein gereksinimi
- Süt ineklerinin protein gereksinimi hayvanın canlı ağırlığı, süt verimi ve sütündeki protein oranına bağlı olarak değişir. Bu gereksinim metabolik protein olarak ifade edilir
- Metabolik protein, rumende parçalanmamış rasyon proteini (UDP) ve mikrobial proteinden oluşur.
- Aşağıdaki çizelgede, hayvanın canlı ağırlığı ve süt veriminin bir fonksiyonu olarak, yaşama payı ve verim gereksinimleri için gerekli olan Metabolik protein (MP) açısından referans olabilecek değerler verilmiştir.
Örneğin:
Süt verimi 30 kg olan ve süt proteini % 3.40 şeklindeki 650 kg'lık bir ineğin günde 2258 g MP ihtiyacı vardır.
Yani; (30 litre süt verimi x 48,3 gr 1 kg süt için gerekli protein) + 800 gram yaşama payı için gerekli protein = 2300 rakamı bulunmuştur.
Kullanılabilir ham protein temini için referans değerler
Yaşama payı için (Hayvan Canlı Ağırlığı) | Metabolik Protein gereksinimi |
500 kg LM | 390 g / gün |
550 kg LM | 410 g / gün |
600 kg LM | 430 g / gün |
650 kg LM | 450 g / gün |
700 kg LM | 470 g / gün |
750 kg LM | 490 g / gün |
800 kg LM | 510 g / gün |
Süt üretimi için | |
% 3.2 proteinli süt | 81 g / kg süt |
% 3.4 proteinli süt | 85 g / kg süt |
% 3.6 proteinli süt | 89 g / kg süt |
Kaynak: Beslenme Fizyolojisi Derneği, 2001
Farklı laktasyon dönemleri için uygun rasyon içerikleri (yıllık süt verimi: 8.000 - 10.000 kg)
Erken laktasyon | Orta laktasyon | Geç laktasyon | Kuru inekler | |
Kuru madde tüketimi?kg/gün | Min. 21 | > 21 | 18-21 | 12-15 |
Enerji içeriği MJ NEL / kg KM |
7,0-7,3 | 6,7-7,0 | 6,5-6,7 | 5,3-5,7 |
Protein içeriği kg?KM başına g MP | 165-175 | 145-165 | 140-145 | 100-125 |
Nişasta ve şeker kg KM başına g |
150 - maks. 250 | 110 - maks. 225 | 75-225 | na |
Kararlı nişasta kg KM başına g |
20-50 | 20-50 | mak. 25 | na |
Doymuş yağ kg KM başına g |
Maks. 45 | Maks. 45 | Maks. 45 | mak. 40 |
Ham lif kg KM başına g |
Min. 150-180 | Min. 150-190 | Min. 150 | Min. 260 |
Kaynak: Beslenme Fizyolojisi Derneği 2001
Kuru dönemin son 20 gününde rasyonun enerji içeriği tekrar artırılmalıdır.
Çünkü büyüyen yavru nedeniyle ineğin yem tüketimi azalır!
- Rasyonun enerji yoğunluğu arttıkça, alınan enerji miktarı da artar.
- Aşağıdaki çizelge, süt verimine bağlı olarak, beslemede farklı enerji yoğunluğuna sahip yemlerle beslenen 650 kg canlı ağırlığı olan bir süt ineğinin enerji ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli kuru madde miktarı görülmektedir.
Aynı yem tüketimi ile farklı süt verimi örneği:
İnek her iki durumda da hemen hemen aynı miktarda yem tüketir, ancak, yüksek ve düşük enerji yoğunluğu arasında 10 kg süt verimi farkı oluşur (koyu renkli rakamlar)!
MJ NEL kg KM | |||||||
Yem Tük. | 5.2 | 5.6 | 6 | 6.4 | 6.8 | 7.2 | 7.6 |
10 | 13.6 | 12.6 | 11.8 | 11.0 | - | - | - |
15 | - | 15.6 | 14.5 | 13.6 | 12.8 | - | - |
20 | - | 18.6 | 17.3 | 16.2 | 15.2 | 14.7 | - |
25 | - | - | 20.0 | 18.8 | 17.7 | 16.7 | 15.8 |
30 | - | - | 22.8 | 21.4 | 20.1 | 19.0 | 18.0 |
35 | - | - | - | 23,9 | 22.5 | 21.3 | 20.2 |
40 | - | - | - | 26,5 | 25,0 | 23.6 | 22.3 |
45 | - | - | - | - | 27,4 | 25.9 | 24.5 |
50 | - | - | - | - | 29.8 | 28.2 | 26,7 |
Kaynak: Beslenme Fizyolojisi Derneği, 2001
Yem tüketimini etkileyen faktörler:
- Yem kalitesi
- Hayvanın verimi
- Hayvanın ırk, yaş ve fizyolojik durumu
- Çevresel etkiler
- Besleme yönetimi
- Tek bir çiftlik içinde bile, yem alımında güçlü dalgalanmalar gözlenir
- Sürü tarafından tüketilen ortalama yem miktarını belirlemek, süt sığırı yetiştiriciliğinde en önemli kontrol araçlarından biridir!
- Rasyon hesaplamasında yemin analiz sonuçları esas alınmalıdır.
- Farklı yemlerle beslemeye başlamadan önce, rumen mikroorganizmalarının uyumu için, azar azar alıştırarak ve/veya karıştırarak yemleme yapılmalıdır.
- Verilen yemler temiz ve hijyenik olmalıdır.
- Yemin yanında su temini önemlidir.
- Su kalitesini ve akışını kontrol edin ve olukları günlük olarak temizleyin. Su en ucuz yemdir. Su kaynağında eksiklikler varsa, en iyi yiyecekler bile işe yaramaz!
NFC = Yapısal olmayan karbonhidratlar(nişasta, şeker vb.)
Yapısal karbonhidratlar ise NDF, ADF ve ADL’den oluşur.
NDF = Nötr çözücüde çözünmeyen lif
NDF bir bitkinin tam lif kısmını temsil eder
ADF = Asit çözücüde çözünmeyen lif
ADL = Asit çözücüde çözünmeyen lignin
NDF ve ADF kül analizi için yakıldıktan sonra ortaya çıkan kül miktarı düşülünce ogranik NDF ve organik ADF kalır.
Ağız ve Yemek Borusu (Özofagus)?
- Geviş getirme olayı ile ağıza geri getirilen yemlerin yeniden çiğnenmesi ile yemin ağızda yoğun şekilde parçalanması → ağızdan gaz metabolitlerinin (CO2 ve CH4) atılması sağlanır.
- Tükürük salgılanır. Bir süt ineği günde 100-200 L tükürük salgılar. Tükürükte pH değeri 8.2-8.4 arasıdır.
- Gevişle birlikte yutulan tükrük rumen içinde pH değerini dengeler.
- Yem tüketildikten yaklaşık 30-70 dakika sonra, geviş için rumen içeriği parça parça ağız boşluğuna geri taşınır, çiğnenir ve tekrar yutulur.
- Geviş sırasındaki çiğneme sayısı yemin yapısı hakkında bilgi verir. Ortalama olarak, sağmal sürüde her gevişte 55 çiğneme hareketi idealdir. Daha az çiğneme sayılırsa, bu, yemin yapısında sorun olduğunun göstergesidir. Sonuç: asidozis!?
- Her gevişte 70’den fazla çiğneme varsa, bu durum sağmal inekler için yemin enerji içeriğinin yetersiz olduğunu, daha doğrusu kaba yemce çok zengin olduğunu gösterir.
- 70 çiğneme hareketi kuru hayvanlar için idealdir
- Merada otlatma:?Temel kural: Aktif otlatma ile saatte 1 kg KM eşdeğeri yem tüketimidir
- İneklerin beslenme davranışlarını gözlemleyin! İnekler seçicidirler. Ağız genişliğinin yarısından büyük parçaları daha doğrusu büyük parçalı yemleri yemek istemezler.
- Yem seçme davranışı nasıl anlaşılır?
- Hayvanlar yiyecekleri yemeden önce ağız ve burunları ile ileri geri iterler, çünkü kesif yem parçacıkları genellikle alta doğru iner.
- Önceki yemlemelerden kalmış kalıntılar yeni verilen yemden görsel olarak ayrılabilir. Böylece yemlikte hangi yemlerin yenmeden kaldığı anlaşılabilir.
- Retikulum rumende yemek borusuna bitişiktir. Kasılma yoluyla yemin geviş için yeniden ağız boşluğuna getirilmesini ve geviş sonrası yutulmayı sağlar.
- Retikulumun esas işlevi yemin "elenmesi" ve omazuma ince parçacıkların iletilmesidir. Sindirim süreçleri burada doğrudan gerçekleşmez.
- Sığırlarda rumen 180-240 litre kapasiteye sahiptir .
- Sığırda sindiriminin yaklaşık % 70'i rumende gerçekleşir.
- Sindirim çeşitli mikroorganizmaların (bakteri, protozoa ve mantarlar) yardımıyla gerçekleşir.
- Rumende sindirim metabolitleri şunlardır
- Kısa zincirli FS (propiyonat, asetat ve bütirat)
- CO2 ve metan
- Amino asitler ve NH3
- Rumende optimum pH değeri 6.5'tir.
- Yüksek nişasta beslemesi yüksek propiyonat ve laktat seviyelerine yol açar ve pH değerinin düşmesine neden olur.
- 6’nın altındaki pH değerleri rumen asidozuna yol açar.
- Rumen asidozu yüksek verimli süt ineklerinde yaygın bir sorundur (süt ineği medeniyet hastalığı). Yüksek verimler alabilmek adına, lif içeriği az, buna karşın enerji yoğunluğu yüksek yemlerin fazlaca yedirilmesinden kaynaklanır.
- Yüksek enerjili, az lifli yemler rumen kasılmalarının ve geviş olayının azalmasına yol açar.
- Rumende yemlerin kolay parçalanan (nişasta vb.) kısımları kolayca çözünür ve rumenin alt kısmında sıvı birikimi olur.
- Sıvı kısmın hemen üzerinde kolay çözünmeyen lifli kısımlar yer alır. Geviş getirmeyi teşvik eden bu kısımdır.
- Rumenin üst kısmında mikrobiyal sindirim sırasında açığa çıkan fermantasyon gazları bulunur.
- Yapısal eksiklik durumunda (yemler yeterince lif içermediğinde) geviş getirme azalacağından, tükürük (sodyum bikarbonat) ile nötralizasyon eksikliği nedeniyle rumende hiperasidite ortaya çıkar.
Rumende karbonhidratların sindirimi:
- Rumende karbonhidratlar mikroorganizmalar tarafından parçalanarak ortama kısa zincirli yağ asitleri verilir (asetik, propiyonik, butirik). Bu esnada yürüyen fermantasyon sonucu metan (CH4) ve karbon dioksit (CO2) gazı ortaya çıkar
- CH4 ve CO2 geğirme ile ağızdan havaya salınır .
- Kısa zincirli yağ asitleri rumen mukozası yoluyla emilir.
- Selülozun parçalanması öncelikle asetat (asetik asit) üretir.
- Nişastanın parçalanması propiyonat ve bütirat (propiyonik ve bütirik asit) üretir.
- Yapısal bir madde olan selüloz, yemin yapısını düzenlemenin yanında, rumende bir besin kaynağı olarak da önemli bir fiziksel işleve sahiptir.
- Rumen motor fonksiyonu, ruminasyon ve sonuç olarak tükürük üretimi için rumen pH değerini düzenlemek adına hayvanların yapısal karbonhidrat yani selüloz çok önemlidir.
Rumende protein sindirimi:
- Protein mikroorganizmalar tarafından esas olarak amino asitlere parçalanıp ardından da amonyağa dönüştürülür
- Yağ asitleri rumen mukozasından emilir, amino asitler mikrobiyal protein oluşturmak için kullanılır.
- Sindirimi zor veya sindirilemeyen yem proteini, ince bağırsağa ulaşana kadar sindirilmeden devam eder.
- Azot, rumino hepatik dolaşım yoluyla ruminantlarda geri dönüştürülür ve kaybolmaz; yani N karaciğer ve tükürük yoluyla rumene geri döner.
- Bu döngü gereken N'nin % 50'sini sağlayabilir.
- Bu nedenle çok fazla N her zaman ruminant için rumen ve karaciğer metabolizması üzerinde daha büyük bir yük anlamına gelir.
- 10-25 mg NH3 / 100 ml rumen sıvısında idealdir.
Unutmayın: Mikrobiyal protein + parçalanabilir yem proteini (UDP) = ince bağırsakta (nXP) faydalı ham protein yani metabolik protein demektir.
Rumende yağ sindirimi:
- Mikroorganizmalar yağ asidi düzenini değiştirirler.
- Trigliseritler ve fosfolipidler lipoliz ile gliserol ve yağ asitlerine ayrılır.
- Gliserol ayrıca karbonhidrat metabolizmasında işlenir.
- Ruminantlar fizyolojik olarak yağ sindirimi için tasarlanmamıştır!
- Günlük rasyonun yağ içeriği % 4-5'i geçmemelidir, aksi takdirde rumende sindirim problemleri olacaktır.
- Rumende korunan yağlar rumenden geçer ve ince bağırsakta sindirilir.
Kontrol edilecek parametreler | Hedef değer | Asidoz tehlikesi |
Her gevişteki çiğneme sayısı (inek başına 2-3 tekrar) | Sağmal hayvanlarda her gevişte 55-60 çiğneme | Her gevişte 50’den az çiğneme darbesi. Ruminasyon sırasında şiddetli köpüklenme |
Rumen dolgusunu kontrol edin | Sağmal ineklerde 3-4 rumen puanı idealdir | 1 ve 2 * rumen skorları için; burada, "uyarı üçgeni" olarak bilinen şey oluşur. (Rumen dolgusu ile ilgili nota bakınız) |
Düşen kıvam ve lif içeriği | Beslemeye bağlı olarak 2-3 puan almayı hedefleyin | İnce, ishal benzeri dışkı (skor 1) * |
Vücut Durumu (Vücut Kondisyon Skoru)? | Performans ve genel kurallara bağlı olarak, sağmal ineklerde VKS skorları 2.5-3.25 | Zayıf VKS * (<2.5)?ve donuk, tüylü kürk |
Tank ve tek hayvan süt bileşenleri | Performans seviyesine bağlı olarak; yağ içeriği> tankta>% 3.6 | Tanktaki yağ içeriği <% 3,6; <% 3.8 ise bu sürüler kritik olarak derecelendirilmelidir. |
Toynak sağlığı / Topal hayvanlar | Mümkün olduğunca az topal hayvan! | Ani şiddetli topallığın başlangıcı; yumuşak boynuz; ayak tabanındaki kanamalar. |
İdrar / rumende pH değeri ölçümü | İdrar:> 8.0 pH değeri?Rumen:> 6.0 pH değeri |
İdrar veya rumendeki hedef değerler belirtilen hedef değerlerin altındaysa |
* aşağıda daha ayrıntılı olarak açıklanacaktır
Rumen skoru 1:
Açlık çukuru çok derin ve dikdörtgen görünümündedir. Açlık çukuru göğüs kafesinin arkasında bir el genişliğinden fazladır. Hayvanın aç olduğunu gösterir. Hayvanın iyi olmadığının açık bir göstergesidir.
Rumen skoru 2:
Açlık çukuru derin, üçgen şekilli, el genişliğinde ve içe doğru batık görünür. Yem alımının yetersiz olduğunu gösterir. Genellikle buzağılı hayvanlarda görülür; emziren hayvanlarda, yem alımının eksikliğinin bir işaretidir
Rumen skoru 3:
Açlık çukuru göğüs kafesinin arkasında çok az görülebilir. Eni bir el genişliği kadardır. Laktasyonun ilk yarısında iyi yem alımı ve optimum yem geçiş oranı ile emziren inekler için hedeflenmiş rumen skorudur.
Rumen skoru 4:
Rumen skoru 5:
Açlık çukuru görünmez, karın derisi yuvarlak ve gergindir ve göğüs kafesi ile düzgün birleşmiştir. Kuru inekler için rumen skoru bu şekilde olmalıdır. İyi yem alımının işaretidir.
Tablo bir BCS eğrisinin en uygun seyrini temsil eder
- Buzağılama sırasında ineklerin 3.25 ve 3.75 arasında VKS puanlarına sahip olması istenir.
- Bu durumda, inek laktasyonun ilk üçte birlik döneminde yüksek performans için ihtiyaç duyduğu vücut rezervlerine sahiptir.
- Buzağılama sırasında 3.75’den büyük VKS skorları istenmez. Böyle bir durum metabolik bir bozukluğa işaret eder.
- Sağlıklı inekler laktasyon süresince 0,75 puandan fazla kaybetmezler. VKS kaybı genellikle laktasyon döneminin ilk üçte birinde olur.
- Yüksek performans için 2.5’in altında olan VKS skorları kritik kabul edilir.
- Laktasyonun ikinci yarısında, bir sonraki buzağılama için rezervleri yeniden kazanmak için VKS'de yaklaşık + 1 puanlık sabit bir artış istenir.
Laminitis tırnağın corium tabakasının yangısıdır ve beslenme ile yakın ilişkilidir
Laminitisin ortaya çıkma nedenleri:
- En önemli neden: Beslenme bozukluğu → beslemeye bağlı laminitisde tüm toynak etkilenir
- Beslenmenin yanı sıra, laminitisin ortaya çıkmasının başka nedenleri de vardır:
- Hijyenik olmayan koşullara bağlı laminitis
- Doğum sonrası laminitis
- Stres laminitisi(çoğunlukla sadece arka toynak etkilenir)
Laminitisin oluşumu
- Çok fazla konsantre yem asidozise yol açar
- Düşük pH değeri rumende mikroorganizmaların ölümüne yol açar
- Mikroorganizmların ölümü sonucunda bakterilerce Endotoksin ve histamin salınımı kan damarlarında genişlemeye yol açar ve kan damar dışına çıkmaya başlar. Bu durum doku ölümlerine ve dolayısıyla laminitise yol açar.
- Laminitis hayvanda topallama ve toynaklarda çift taban görünümüne neden olur.
Laminiti önlemek için:
- Kesif ve kaba yemler dengeli verilmelidir
- Laminitis genellikle asidozun ikincil bir hastalığıdır
- Bu nedenle, tek taraflı yüksek enerjili yemleme yapılmamalı ve kaba yem/kesif yem dengesi sağlanmalıdır.?
- Mineral eksiklikleri varsa giderilmelidir; örneğin çinko veya biyotin eksikliği tırnaklarda bozulmaya neden olur.
- Bozulmuş yemler verilmemelidir (küf, mayalar)! Serbest kalan toksinler laminitisi tetikleyebilir.
- Aşırı protein tüketiminden kaçınılmalıdır. Sütte üre değerleri 200 - 250 ppm arasında olmalıdır.
- Stres laminitisini önlemek için barınak koşulları iyileştirilmelidir (kabinler ve yürüyüş yolları).
- Düzenli tırnak bakımı yapılmalıdır!?
Laminit sonrası deforme tırnak büyümesi; "gaga pençesi" tanınabilir
Fotoğrafların kaynağı: P. Heimberg; TGD LK NRW
Genel:
- Asidozun yanı sıra ketoz, süt ineklerinde en yaygın metabolik hastalıklardan biridir.
- Laktasyonun son üçte birinde ve kuru dönemde uygulanan beslenmenin bu hastalığın sıklığı üzerinde büyük etkisi vardır.
- Ketoz her zaman negatif bir enerji dengesinin sonucudur
- Nedenleri çeşitlidir.
- Ketozis birincil ve ikincil tip şeklinde ayrılabilir.
- Birincil tip ketozis beslenme ile ilişkilidir.
- İkincil tip ketozis, önceki bir hastalığın sonucudur (örneğin, süt ateşi, topallık, zor buzağılama)
- Ketoz genellikle buzağılamadan sonraki ilk 4-6 hafta içinde ortaya çıkar (en yüksek enerji açığının olduğu dönem)
Ketozisin ortaya çıkma nedenleri:
- Laktasyon başlangıcında çok yüksek verim (kaçınılmaz negatif enerji dengesi)
- Geç laktasyon ve kuru dönem / ara dönemlerde dengesiz besleme sonucu hayvanların aşırı yağlanması. Buzağılama döneminde VKS’nin 3.75’in üstünde olması.
- Fizyolojik olarak laktasyonun yaklaşık 80. gününden sonra daha kontrollü yemleme yapılmalıdır.
- Önceden var olan durumlar (topallık, süt humması)
- Düşük yem kalitesi (düşük besin alımına yol açar)
- Silajdaki yüksek bütirik asit içeriği ketozis semptomlarını şiddetlendirebilir
- Hareketsizlik
Ketoz olduğunda metabolizmaya ne olur:
- Düşük kaliteli yemlerle uzun süreli besleme metabolizmada enerji / glikoz eksikliğine neden olur
- İneklerin yağ rezervleri enerji temini için kullanılır
- Ketoz varsa, yağ rezervleri aşırı derecede azalır
- Serbest bırakılan yağ asitlerinin bir kısmı karaciğerde glikoza dönüştürülür (sonuç = yağlı karaciğer)
- Karaciğerdeki yağların bozulması, kan, idrar ve sütte keton düzeyini artırır.
- Yüksek keton seviyesi başka hastalıklara da neden olabilir.
Ketozisin belirtileri:
- İştahsızlık
- Boş rumen (skor <2)
- Keskin süt verimi düşüşü
- Halsizlik
- Ketonun kendine özgü kokusu (aseton kokusu)
- Kısa sürede gözle görülür kilo kaybı (> 1 VKS skoru)
- Katı, daha koyu dışkı
- Sütte protein oranının artması
Ketozisin önlenmesi
- Geç laktasyon ve kuru dönemde uygun beslenme ile obeziteden kaçınma
- Yem kalitesinin iyileştirilmesi
- Düzenli ve uygun yemleme
- Buzağılama öncesi ve sonrası uygun besleme
- Doğumdan sonra yüksek enerjili yemlerle besleme (hedef:> 7.0 MJ NEL / kg KM)
- Yüksek performanslı hayvanlarda metabolik protein ihtiyacının karşılanması (165-170g / kg KM)
- Genel olarak iyi sürü sağlığı
- Buzağılamadan 14 gün önce ve/veya buzağılamadan 14 gün sonra (hayvan başına 150-250 ml / ve gün) propilen glikol uygulanabilir.
- Buzağıladıktan sonra ketozis testi ile metabolizma kontrol edilir.
Omazum
- Yem retikulum yolu ile omazuma gelir.
- Omazumun ana görevi su, besin maddeleri ve sodyum bikarbonat (NaHCO3) emilimidir.
- Omazumda mikrobiyal sindirim daha az ölçüde gerçekleşir.
Abomazum:
- Proteinlerin (rumen mikrobiyal proteini ve bozulmamış yem proteini (UDP)) sindirimi abomazumda gerçekleşir.
- Abomazumda hidroklorik asit ve pepsin (protein sindirimi için enzim) salgılanır.
- Hidroklorik asit salgısına bağlı olarak pH değeri 2.0 - 3.5 civarındadır. Bu asidik ortam protein sindirici enzimlerin (pepsin) etkinliği için önemlidir.
- Düşük pH değeri aynı zamanda zararlı mikroorganizmaları öldürür.
- Abomazumda fizyolojik bir sindirimin için rumenin görevini iyi yapması gerekir.
- İnce bağırsağın ilk bölümü hala asidik bir ortama sahiptir.
- Daha sonra bağırsak salgılarının yanı sıra safra ile nötralizasyon sağlanır.
- Önceden fermente edilmiş substratın sindirimi gerçekleşir
- Lipaz ve amilaz enzimleri yağ ve nişasta sindiriminden sorumludur
- Enzim aktivitesi tek midelilere göre daha düşüktür. Bu da ince bağırsakta yağ ve nişastayı sindirme yeteneğinin geviş getiren hayvanlarda sınırlı olduğu anlamına gelir.
- İnce bağırsakta optimal sindirim ancak önceki sindirim organları (rumen, omasum, abomasum..) çalışıyorsa gerçekleşebilir.
- Protein açısından zengin yemler fazlaca tüketildiğinde, fizyolojik olarak bunların bir kısmı sindirilemez ve hayvanda ishal oluşumuna neden olur.
- Önemli:İnce bağırsakta bulunan rumen stabil nişasta miktarı ineklerde sınırlıdır ve en fazla 1,5 kg olabilir, aksi takdirde sindirilmemiş nişasta nedeniyle anormal fermantasyon ve ishal olacaktır.
- Su emilimi olur.
- Kolonda mikroorganizma seviyesi çok yüksektir.
- Sindirilmemiş nişasta ve proteinlerin küçük ölçekte sindirimi gerçekleşir.
- Rumende olduğu gibi asetat, propionat ve bütiratta bozunma.
- Mikrobiyal protein artık kullanılamaz.
- Protein üreye dönüşür.
- Kolondaki yağ sindirimi önemsizdir.
- Yemdeki lif oranın fazlalığı, ince ve kalın bağırsaktaki organik madde oranının daha yüksek olmasına neden olur.
- Bu organik madde daha yüksek su ve sodyum içeriğine ve dolayısıyla daha iyi bir tamponlama kapasitesine sahiptir.
Beslemeye ilişkin en iyi değerlendirme süt miktarı ve sütün bileşimi incelenerek yapılabilir
- Değerlendirme için hayvanlar üç dönemde incelenmelidir:
- Laktasyonun ilk üçte birlik döneminde, erken laktasyon dönemi (0-100 gün)
- Laktasyonun ikinci üçte birinde, orta laktasyon (100-200 gün)
- Laktasyonun son üçte birinde, geç laktasyon (200 günden sonrası)
- Süt verimi genetik kapasite, besleme ve bakım koşulları ile doğrudan ilişkilidir.
- İlk doğum yapan düveler günde ortalama 27-30 kg süt vermelidir.
- Bir kereden fazla buzağılayan hayvanlar günde 35 – 40 kg süt vermelidir.
- Bir hayvanın sağlığı iyiyse ve beslenme uygunsa, verimi sürü ortalamasının % 80’ninden aşağı olmamalıdır.
- Orta laktasyon döneminde sürünün süt verimi azalması 5-6 kg'ı geçmemelidir.
- Genetik yapı, besleme ve laktasyon dönemi belirleyicidir.
- Yağ: protein oranı sürü ve her hayvan için önemli bir kriterdir.
- Hedef yağ: protein oranı= 1.1: 1’dir, bu oran en çok 1.4: 1 olmalıdır.
- 1.1: 1’den daha düşük yağ/protein oranı asidosisin göstergesi olabilir.
- Bu oran 1.4: 1’in üzerinde ve protein oranı da düşükse, bu durum ciddi vücut yağ kaybının (ketoz) bir belirtisidir.
- Düşük protein içeriği (<% 3.2) genellikle enerji eksikliğine işaret eder.
- Yüksek protein ve yağ içeriği, özellikle laktasyonun son üçte birinde (protein>% 4.0, yağ>% 4.5) , hayvana gereğinden fazla enerji verildiğinin göstergesidir.
- Rumendeki proteini (azot) yansıtır.
- Süt üre içeriği için hedef 200 ppm ile 250 ppm arasındadır
- 200 ppm’in altındaki değerler rumende protein eksikliğini gösterir
- 250 ppm'den büyük değerler aşırı protein alımını gösterir
- Besleme değişikliğinden sonra birkaç saat içinde üre değerlerinde değişim görülebilir.
- Baklagil ağırlıklı veya otların erken gelişme döneminde olduğu meralarda otlayan hayvanlarda, otların yüksek protein içeriği nedeniyle, üre değerleri genellikle daha yüksektir
- Merada otlarken bile 250-300 ppm değerlerinin aşılması metabolik strese neden olur.
% Olarak süt protein içeriği | Süt üre içeriği ppm cinsinden | Sonuç / Yorum | ||
Erken laktasyon dönemi?(0-100 gün) | Orta laktasyon dönemi?(100-200 gün) | Geç laktasyon dönemi?(200‑300 gün) | ||
<3 | <3.1 | <3.2 | <150 | Enerji ve protein eksikliği |
<3 | <3.1 | <3.2 | > 300 | Enerji ve protein yetersizliği |
> 3 | > 3.1 | > 3.2 | > 300 | Protein fazlalığı |
<3 | <3.1 | <3.2 | 150-300 | Enerji eksikliği |
> 3.1 | > 3.2 | > 3.3 | 250-350 | Hafif protein fazlalığı |
> 3.1 | > 3.2 | > 3.3 | 200-250 | Dengeli besleme |
Bir işletme çiftliğinden üre raporu
Örnek: Bir çiftlikten elde edilen değerler
Laktasyon aşaması | Ortalama | ||||||
Örnek sayısı | Oran % |
Süt verimi (kg/gün) |
Yağ % | Protein% | Üre | Hücre sayımı | |
5. - 100. Gün | 58 | 32,2 | 29.6 | 4,02 | 3.14 | 144 | 147 |
101. - 200. Gün | 47 | 26.1 | 26,5 | 4.01 | 3.33 | 158 | 459 |
200. günün ötesinde | 75 | 41.7 | 17.3 | 4.46 | 3.65 | 154 | 445 |
Toplam | 180 | 100.0 | 23.7 | 4.15 | 3.35 | 152 | 329 |
Yorumlama
- Tüm laktasyon dönemlerinde sürüde önemli protein eksikliği var
- Laktasyonun ilk üçte birinde 29.6 kg süt performansı zayıf
- Laktasyonun ilk üçte birinde hayvanlarda enerji eksikliği (protein sadece ortalama % 3.14)
- Laktasyonun son üçte birinde aşırı enerji yükü olan hayvanların yüksek oranı (ortalama yağ içeriği % 4.46)
- Günde <20 kg süt verimi düşük performansı gösterir ve laktasyonun son üçte birinde hayvanların obezitesini destekler.
100 sağım gününe kadar ineklerin ortalama değeri
grup | Hayvan sayısı | % | Süt (kg/gün) | Yağ (%) | Protein (%) | İdrar (mg / l) | Y:P | Protein (g / MJ) | EnKS (kg/gün) |
1. | 12 | 48 | 32.5 | 3.30 | 3,27 | 268 | 1.01 | 11.3 | 29.5 |
2. | 13 | 52 | 34.5 | 3.11 | 3.08 | 264 | 1.01 | 11.1 | 30,3 |
Toplam | 25 | 100 | 33.5 | 3.20 | 3.17 | 266 | 1.01 | 11.2 | 29.9 |
Orta laktasyon dönemi (101 - 200 gün)
grup | Hayvan sayısı | % | Süt (kg/gün) | Yağ (%) | Protein (%) | İdrar (mg / l) | Y:P | Protein (g / MJ) | EnKS (kg/gün) |
1. | 1 | 11 | 21.6 | 3,95 | 3,29 | 267 | 1.20 | 10.5 | 21.3 |
2. | 8 | 89 | 26.1 | 3.61 | 3.22 | 255 | 1.12 | 10.8 | 24.2 |
Toplam | 9 | 100 | 25,6 | 3.65 | 3.23 | 256 | 1.13 | 10.8 | 23,9 |
Geç laktasyon (200 gün sonrası) dönemi
grup | Hayvan sayısı | % | Süt (kg/gün) | Yağ (%) | Protein (%) | İdrar (mg / l) | Y:P | Protein (g / MJ) | ECM (kg/gün) |
1. | 6 | 50 | 23.5 | 3.76 | 3.40 | 270 | 1.11 | 11.0 | 22.6 |
2. | 6 | 50 | 24.6 | 3.32 | 3.32 | 244 | 1.00 | 11.5 | 22.5 |
Toplam | 12 | 100 | 24.0 | 3.54 | 3.36 | 257 | 1.05 | 11.2 | 22.6 |
Kaynak: Program ITB; Dsp agrosoft şirketi
- Sürü boyunca düşük yağ seviyeleri
- Protein içeriği tüm laktasyon dönemlerinde çok düşük
- Çok düşük yem tüketimi ve buna bağlı enerji eksikliği belirtileri
- Düşük toplam yem alımının sonucu: asidozis
- Erken laktasyon döneminden orta laktasyon dönemine geçişte süt veriminde aşırı düşme görülmektedir.
Cıvık dışkılama nedenleri | Katı dışkılama nedenleri |
|
|
Dışkının rengi | Dışkı kokusu |
|
|
Sadece kıvam değil, aynı zamanda sindirilmemiş yem parçacıkları, özellikle rumende sindirim hakkında ipuçları verir.
Dışkılarda sindirilmemiş tanelerin yüksek oranı:
- Mısır silajını ve bütün tane / ezilmiş taneleri kontrol edin! Mısır silajındaki taneleri ezmek yeterli değildir, aynı zamanda iyice parçalanmalıdır.
- Mısır silajındaki tanelerde bulunan nişasta rumende parçalanmaya karşı dirençlidir. Bu nedenle iyice parçalanmalıdır.
- Dışkıda sindirilmemiş yüksek tane oranı, silajda tanelerin iyi parçalanmadığının göstergesidir.
Yürütme:
- Bir kevgir içine bir avuç dışkı (yaklaşık 100 ml) yerleştirin (ağ boyutu 1.5 mm) ve sadece sindirilmemiş, daha kaba malzeme elek içinde olana kadar bol su ile durulayın.
- Tüm mısır tanelerini ve tahıl parçalarını Mısır katın ve enkazda hala nişasta olup olmadığını veya sadece tahıl kabuğunun olup olmadığını kontrol edin
- Elek içindeki fiber bileşenleri kontrol edin. Tüm bileşenler <0,5 cm olmalıdır. Daha uzun liflerin oranı (> 1 cm) nedir?
- Dışkı değerlendirmesi, sürünün yaklaşık% 5'i temel alınarak yapılmalıdır.
- Hayvanlar performans gruplarında olduğunda, farklı rasyonlar besleniyorsa, her bir grubun dışkısını yargılamak mantıklıdır
Dışkı yoluyla kayıpların değerlendirilmesi:
- 1 el dışkı ile dolu = 100 ml, toplam dışkının yaklaşık 1 / 400'ü kadar inek başına 40-50 kg günlük dışkı miktarına karşılık gelir.
- 100 ml başına 1 tane ile, bu sindirilmemiş olarak atılmış günde 400 taneye karşılık gelir.
- Silajdaki tek bir Mısır tanesi yaklaşık 0.3 g ağırlığındadır, böylece günde 400 tane atılım ile 120 g nişasta kaybı hesaplanabilir
Dışkıda sindirilmemiş dane (100 ml başına) | Günlük çkayıp |
1 | 120 g |
3 | 360 g |
5 | 600 g |
7 | 840 g |
9 | 1080 g |
Dışkıda tahılların nedenleri:
- Rumende protein eksikliği varsa nişastanın da sindirimi azalır.
- Rumende asidosis geliştiyse, mikflora yapısı bozulur ve yemler tam sindirilmeden atılır.
- Mikoorganizmalar için önemli mineral eksikliği (sodyum, fosfor) daha zayıf sindirime yol açar.
Dışkıda uzun liflerin (> 1 cm) nedenleri:
- Rumende hızla fermente olabilen karbonhidrat eksikliği
- Rumende protein eksikliği
- Uzun lifli dışkıya neden olur.
- Çok hızlı fermente olabilen karbonhidratlar ve protein
- Kısa lifli dışkı oluşumuna neden olur.
- Rumende besin maddelerinin dengesizliği liflerin yeterince sindirilmesini engeller.
beslenme danışmanı (inek)