Techniki uprawy roli

Przegląd metod uprawy roli – pług, siew w mulcz, uprawa pasowa, siew bezpośredni

Ze względu na stale zmieniający się klimat i warunki pogodowe indywidualne wymagania gatunków roślin uprawnych i postęp techniczny metody uprawy stale ewoluują.
Należy pamiętać o następujących elementach: staranna, właściwa dla danego miejsca i terminowa uprawa roli jest podstawowym warunkiem udanej uprawy roślin.

Źródło: KWS SAAT SE & Co. KGaA

1. Pług – konwencjonalny i sprawdzony w praktyce?

Zalety:

Wprowadzanie pozostałości pożniwnych
Efekt fitosanitarny
Zwalczanie szkodników
Przerwanie „zielonego mostu”
Bezproblemowy wysiew, ponieważ w warstwie wysiewu nie ma resztek pożniwnych
Zwiększenie objętości warstwy wierzchniej gleby poprzez zwiększenie frakcji o dużych porach
Spulchnianie uszkodzeń związanych z kompakcją gleby i śladami kół

Zalety stosowania pługa jesienią (tworzenie bruzd zimą):

Korzyści związane z działaniem mrozu
Działanie mrozu ułatwia przygotowanie podłoża pod siew na ciężkich glebach
Wzrost wody kapilarnej wyraźnie lepszy

Zalety stosowania pługa na wiosnę:

Szybki wzrost temperatury gleby
Zwalczanie chwastów

Wady:

Wpływ na skład gleby
- Naturalny proces osiadania po orce trwa zazwyczaj kilka tygodni
Liczba bezkręgowców w glebie spada
Zwiększone ryzyko erozji
Wysokie koszty procesu

Wady stosowania pługa jesienią (tworzenie bruzd zimą):

Wysokie ryzyko zamulenia i erozji w glebach zamulonych
Niekorzystny wpływ na strukturę gleby w bardzo podmokłych warunkach

Wady stosowania pługa na wiosnę:

Wysoka utrata wody (może być także korzystna zależnie od lokalizacji i uprawy)
Nieodpowiedni do ziem gliniastych
Potrzebna ponowna kompakcja

2. Siew w mulcz – w przypadku typowej gleby jest kluczem do sukcesu

W przeciwieństwie do systemu płużnego w metodzie siewu w mulcz, która jest nieco płytsza, następuje obróbka ziemi nieobróconej. W tym przypadku mulcz organiczny (=biomasa z międzyplonu/słomy z poprzedniej uprawy) pozostaje na powierzchni gleby przed wysiewem i po jego zakończeniu. W takim przypadku wysiew odbywa się zgodnie z „metodą siewu w mulcz z przygotowaniem podłoża pod siew” (MSmS) lub „metodą siewu w mulcz bez przygotowania podłoża pod siew” (MSoS).

Źródło: KWS SAAT SE & Co. KGaA

Korzyści siewu w mulcz

Unikanie zamulania gleby i jej erozji
Utworzenie stabilnej struktury gleby ⁃ niższa podatność na kompakcję ⁃ lepsza zdolność wytrzymywania obciążeń
„Dobra praktyka techniczna” w przypadku lokalizacji zagrożonych erozją/CC

W przypadku uprawy międzyplonu: Unikanie wypłukiwania azotanów zimą dzięki przechowywaniu w biomasie
Mimo oszczędności związanych z obróbką roli brak strat plonów i jakości w porównaniu do konwencjonalnej uprawy roli

Zwiększenie ilości bezkręgowców w glebie → dżdżownice rozpulchniają, napowietrzają i mieszają górną warstwę gleby
Sprzyjanie ocieplaniu się gleby w chłodnych lokalizacjach i podczas rozwoju młodych roślin
Korzystny wpływ na ochronę przed erozją i bardziej stabilna struktura gleby są najwyższe w przypadku metody MSoS

Źródła problemów podczas siewu w mulcz

Niejednolity rozkład ciętej słomy z poprzedniej uprawy
Międzyplon zbyt gruby lub zbyt słaby
Nierówna powierzchnia pola; wysiew międzyplonu w nierównych bruzdach
Unikanie kompletnego herbicydu w przypadku intensywnego zachwaszczenia

Gleba i materiał mulczu zbyt mokre do siewu
Przygotowanie podłoża pod siew zbyt gładkie lub zbyt głębokie
Prędkość prowadzenia zbyt wysoka podczas siewu
Niewłaściwe wyposażenie do siewu (nacisk redlic, efekt oczyszczania)

Nie uwzględniono przydatności lokalizacji:
Stopień upakowania często bardzo wysoki na glebach lekkich, dlatego głębsze spulchnianie jest zazwyczaj lepsze
Siew w mulcz z przygotowaniem podłoża pod siew jest zwykle korzystny w pośrednich glebach
Siew w mulcz bez przygotowania podłoża pod siew jest często korzystny na glebach gliniastych

3. Uprawa pasowa – czy spulchnianie pasów jest kluczem do sukcesu?

W metodzie uprawy pasowej przeprowadza się wąskie pasmowe spulchnianie gleby, podczas gdy reszta pola pozostaje nieobrobiona. W ten sposób w metodzie uprawy pasowej łączone są zalety konwencjonalnych metod. Siew odbywa się równolegle lub nieciągle w dokładnie obrobionych wcześniej pasmach.

Źródło: KWS SAAT SE & Co. KGaA

Zalety uprawy pasowej

Materiał mulczu na powierzchni zapobiega parowaniu i erozji
Spulchnianie gleby tylko w potrzebnych miejscach
Struktura gleby zachowana w przestrzeniach między rzędami → lepsza
Zdolność do wytrzymywania obciążeń i kapilarność
Jednoczesne zastosowanie płynnej gnojowicy albo komercyjnego nawozu oszczędza czas i przejścia

Wady uprawy pasowej

Kultywatory do uprawy pasowej i precyzyjne siewniki muszą być dopasowane do siebie zależnie od liczby rzędów
Potrzebny jest system sterowania GPS o odpowiedniej dokładności
Pokrycie gruntu jest niższe przy jednoczesnej aplikacji gnojowicy niż w przypadku standardowych metod
W przypadku mniejszych gospodarstw praktyczny jest tylko najem maszyn

4. Metoda siewu bezpośredniego – czy stanowi alternatywę?

Zasada „bez uprawy roli” jest stosowana w metodzie siewu bezpośredniego. Tym samym w tej metodzie nie są stosowane żadne środki do podstawowej uprawy gleby i przygotowania podłoża pod siew. Ponieważ wysiew następuje bezpośrednio na ściernisko bez obróbki terenu po wcześniejszej uprawie, siewniki powinny być wyposażone w kroje tarczowe.