-
Uprawa gleby pod rzepak
Uprawa gleby – podstawa sukcesu i niezawodnego plonu
Plonowanie rzepaku zależy w dużej mierze od stanu przygotowania plantacji do przejścia w spoczynek zimowy. Oprócz precyzyjnego wysiewu, prawidłowa uprawa roli ma kluczowe znaczenie dla optymalnego rozwoju jesiennego.
Rzepak jest rośliną, który nie tolerują niewłaściwej uprawy.
Koniecznością jest staranna uprawa gleby. Zasadniczo należy rozważyć następujące kwestie:
Wydajność stanowiska
Wszystkie działania związane z uprawą gleby i jej przygotowaniem pod siew powinny być prowadzone tak, by zredukować straty wody, aby zapewnić jak najlepsze warunki do kiełkowania i wzrostu młodych roślin. Jest to szczególnie ważne w regionach o niskich opadach.
Zastosowanie właściwej techniki
Technika produkcji powinna być zawsze dostosowana do sytuacji pogodowej. Słaby rozwój roślin na jesieni na ogół nie daje się skorygować wiosną.
Dobra struktura gleby
W celu zapewnienia szybkiego wzrostu masy korzeniowej na długość należy unikać nadmiernego zagęszczenia niszczącego strukturę gleby. Potrzebna jest wyrównana wierzchnia warstwa roli. Techniki spulchniające w warstwie korzeniowej są niezbędne w uprawy gleby.
Dostępny okres czasu między zbiorem poprzedniej uprawy a siewem rzepaku definiuje technikę uprawy gleby oraz siew. Im krótszy okres na rozkład słomy, tym wyższe ryzyko uprawy. Wymagania rzepaku dotyczące odpowiedniego przygotowania podłoża pod siew nie można zrealizować stosując półśrodki.
KWS zebrał najważniejsze aspekty uprawy gleby w przypadku rzepaku.
Źródło: KWS SAAT SE & Co. KGaA
Rzepak jest najwcześniejszą wysiewaną kulturą ozimą, którą wysiewa się jeszcze latem. Z tego powodu, przed i w trakcie żniw podejmowane są decyzje dotyczące całej technologii siewu rzepaku.
- Ważnym jest by unikać wylegania zbóż.
- Ostrza i przeciwostrza siekacza muszą być ostre, aby w czasie cięcia sieczka słomy była krótka i postrzępiona
- Ustawienia deflektora słomy (formierza pokosu) muszą być zoptymalizowane z uwzględnieniem wiatru bocznego i nachylenia.
- Płytka uprawa (2–3 cm) bezpośrednio po żniwach w celu najbardziej równomiernego rozprowadzania słomy oraz stymulowania nasion chwastów i samosiewów zbóż do kiełkowania (ale nie „zakopywanie” nasion). Przerwanie podsiąku kapilarnego musi zostać przeprowadzone szybko, by ograniczyć nieproduktywną ewaporację (parowaniu wody z gleby).
- Około 7–10 dni po żniwach należy przeprowadzić kolejną płytką uprawę (5–10 cm). Kiełkujące rośliny zostaną zniszczone a resztki pożniwne wymieszane z glebą.
- Im suchsza gleba, tym uprawa powinna być głębsza, by zagwarantować wystarczającą wilgotność do gnicia resztek i wschodów nasion.
- Im wilgotniejsza gleba, tym płytsza powinna być uprawa, aby uniknąć zniszczenia jej struktury.
Źródło: KWS SAAT SE & Co. KGaA
Im krótszy jest okres między żniwami a siewem, tym mniej czasu pozostaje na gnicie słomy. Z tego powodu jęczmień nadaje się zdecydowanie lepiej do zastosowania jako przedplon niż pszenica czy żyto. Po pszenicy i życie, należy zwrócić dużo większą uwagę na równomierne rozłożenie resztek pożniwnych (słoma i plewy).
Rzepak nakłada bardzo wysokie wymagania w zakresie uprawy gleby i silnie reaguje na błędy w uprawie.
Aby dać rzepakowi możliwość rozwinięcia silnego korzenia palowego, należy unikać powstawania warstw słomy w glebie. Jednak do poważnych błędów uprawy należą przede wszystkim powstające maty ze słomy, utrudniające wzrost korzeni rzepaku.
Typ gleby i ograniczenia związane z wilgocią wpływają niekorzystnie na możliwość uprawy gleby:
Źródło: Keller i in. (1997), z poprawkami
Źródło: KWS SAAT SE & Co. KGaA
Optymalne stanowisko można przygotować zarówno przy uprawie płużnej i bezpłuznej.
Dlatego decyzję o stosowaniu uprawy płużnej lub uproszczonej oraz wyborze głębokości uprawy należy podejmować w zależności od sytuacji. W procesie podejmowania decyzji należy uwzględnić warunki panujące w danym regionie, skutki sezonowe oraz wcześniejsze rośliny uprawiane na danej glebie.
Po zbiorze rzepaku na polu pozostają znaczne ilości nasion. W ten sposób tracimy około 1% plonu, który odpowiada ilości około 40 kg, a więc osypane nasiona przekraczają kilkakrotnie normę wysiewu nasion.
Głównym celem efektywnego zarządzania po zbiorze jest zminimalizowanie tego wysokiej bazy nasion.
Najskuteczniejszym środkiem do osiągnięcia tego celu jest zaniechanie uprawy gleby w ciągu pierwszych 7–10 dni.
Rzepak to roślina, która rozpoczyna proces kiełkowania poprzez impuls świetlny, najszybciej kiełkuje na powierzchni gleby. Powstająca w nocy rosa i wilgotność gleby są wystarczające do pobudzenia kiełkowania rzepaku.
Jeśli nasiona rzepaku są głębiej przysypane, większość z nich wpada w fazę uśpienia (diapauzę). Nasiona mogą utrzymywać się w tej fazie w glebie przez długi okres czasu (20–30 lat).
- Nasiona te zwiększają obsadę na plantacji podczas kolejnego pojawienia się rzepaku w zmianowaniu.
- Ponieważ nasiona te nie wschodzą równocześnie z nasionami odmian celowo wysianych, tworzą place o silnej niejednorodności w obsadzie.
- Potencjał odmiany zostaje zatracony z powodu dużego udziału samosiewów, których obsada może osiągnąć wartość 20–40 roślin/m², pomijając wysiany materiał siewny.
- W innych uprawach samosiewy rzepaku oznaczają zwiększoną presję chwastów
