Krzyżowanie i selekcja

Krzyżowanie

Hodowcy chcą zapewnić rolnikom optymalnie zaadaptowane uprawy. Wymaga to połączenia wielu pozytywnych cech w jednej odmianie. Do pożądanych właściwości należą: duża plenność, odporność na patogeny, duża zawartość skrobi, białka lub cukru oraz dobra stabilność w warunkach polowych. Aby móc połączyć te wszystkie właściwości w jednej odmianie, krzyżuje się rośliny rodzicielskie z pożądanymi cechami. Powoduje to wytworzenie pokolenia mieszańcowego.

W najlepszym przypadku uzyskuje się w ten sposób kilka osobników roślin, które dziedziczą pozytywne cechy obojga rodziców. Tylko wówczas eksperyment krzyżowania przynosi oczekiwany wynik. W kolejnym etapie hodowcy krzyżują uzyskane w ten sposób rośliny potomne z innymi roślinami o pożądanych właściwościach. Po kilku kolejnych etapach krzyżowania zostaje utworzona nowa linia, która ostatecznie łączy w sobie wszystkie korzystne cechy i, po kilku fazach testowych, może być zarejestrowana jako nowa odmiana. Ten proces jest czaso- i pracochłonny. Musi być on starannie zaplanowany i wdrażany przez kilka lat.

Selekcja (procedura przesiewowa)

Selekcja (nazywana także procedurą przesiewową) jest najstarszą formą hodowli roślin. Około 12 tyś. lat temu ludzie zaczęli wysiewać ziarno dziko rosnących zbóż. Pierwsi rolnicy celowo zachowywali ziarna największych i najbardziej produktywnych roślin. Te nasiona były wysiewane w kolejnym roku, a pozostałe wyłączano z procesu hodowli. Umożliwiło to coraz silniejsze utrwalanie się pożądanych właściwości roślin w czasie. Między innymi zwiększał się plon.

Jeśli proces selekcji jest powtarzany wystarczająco często, to w końcu pozostają niemal wyłącznie rośliny homozygotyczne (pod względem wybranej charakterystyki), które mają pożądane właściwości. Nie znając zasad genetyki, pierwsi rolnicy potrafili prowadzić hodowlę selektywną dzięki dokładnym obserwacjom i doświadczeniu. Jednym z pierwszych zbóż uprawnych była dzika pszenica ( Triticum urartu). W jej kruchych kłosach wyrasta tylko kilka niewielkich ziaren. Ciągła selekcja najlepszych roślin doprowadziła do uzyskania uprawnej pszenicy paszowej ( Triticummonococcum) o większych ziarnach i niełamliwych kłosach.